Szafszawan (fr. Chefchaouen), choć położony w linii prostej mniej niż 150 km od Europy, przez wieki był synonimem niedostępności. Powstał pod koniec XV w. i szybko zyskał status świętego miasta, zamkniętego dla przybyszów z zagranicy. Swoją siedzibę mieli tu marabuci, czyli święci mężowie, którzy ponoć znani byli z nadprzyrodzonych sił. Miasto rozwinęło się dzięki muzułmańskim przybyszom z Andaluzji, którzy – wyparci stamtąd przez Hiszpanów – znaleźli schronienie m.in. tutaj. Za ich sprawą Szafszawan powoli upodobnił się do osad z południa Półwyspu Iberyjskiego, z efektownymi kaskadami śnieżnobiałych domów, do dziś będącymi wizytówką Andaluzji. Błękit pojawił się znacznie później, głównie za sprawą osadników żydowskich, a ponieważ w tym klimacie jest bardzo praktyczny (odstrasza owady przekonane, że to woda), szybko przyjął się w całym mieście. Dziś Szafszawan jest częściowo biały, częściowo niebieski. Biel zdecydowanie dominuje, kiedy patrzy się z oddali:
Z dachu meczetu jest podobnie:
Dopiero z perspektywy ulic zaczyna się robić bardziej niebiesko:
Wędrując po Szafszawanie można się bawić w wyszukiwanie andaluzyjskich detali – ozdób z kutego żelaza, masywnych kołatek, czy wejść do domów wyglądających jak miniaturowe bramy:
Nawet w takiej gęstwinie ulic znalazło się miejsce dla oazy zieleni na dziedzińcu kasby (miejskiego zamku):
O niedostępności Szafszawanu może świadczyć fakt, iż przed 1920 r. dotarło tu zaledwie trzech białych podróżników, z czego jeden przeżył dzięki przebraniu, drugi ledwo uciekł, a trzeci został otruty. Na szczęście dzisiaj miasto jest zdecydowanie łatwiej dostępne. Sprawdzimy to już w listopadzie, podczas trzeciej fotowyprawy do Maroka. Co ciekawe, miesiąc wcześniej odwiedzimy Andaluzję, dzięki czemu będzie okazja porównać Szafszawan ze starymi andaluzyjskimi miastami, jak Ronda, czy Olvera…